PHẬT GIÁO NAM TÔNG VN

[TCTV]

Sơ Thảo

PHẬT GIÁO NAM TÔNG VIỆT NAM

Tỳ Kheo Thiện Minh

Phật giáo nguyên thuỷ- Nam tông (Theravada) có bề dày lịch sử rất lâu đời, sự truyền thừa được các sử gia thừa nhận là không bị gián đoạn. Điểm ưu việt của nó là truyền bá đến quốc gia nào vẫn giữ được nét văn hoá Phật giáo đặc thù, mà những truyền thống khác rất hiếm có. Phật giáo nguyên thuỷ hiện nay có mặt ở những quốc gia: Tích Lan, Miến Điện, Thái Lan, Lào, Campuchia, Việt Nam, Anh, Mỹ, Ý, Úc, Mã Lai, Indonesia,Nepal, Ấn Độ v.v… Điểm đáng nói là tính thống nhất trong truyền thống Nguyên thuỷ, chư tăng tụng kinh bằng tiếng Pali và tiếng bản ngữ , tu hành y cứ theo thánh điển Pali, Tam y và bình bát là tài sản của bậc xuất gia, chỉ ăn ngày một buổi, không ăn phi thời. Bài viết này chúng tôi giới thiệu một vài nét đại cương về Phật giáo Nguyên - Thủy Nam tông Kinh.

1. Lịch Sử Du Nhập Phật Giáo Nam tông Việt Nam

Nghiên cứu lịch sử Phật giáo Nam tông Việt Nam, chúng ta thấy có hai hệ phái chính: Phật giáo Nam tông Khơme và Phật giáo Nam tông Kinh cùng tồn tại và phát triển trong ngôi nhà Phật giáo Việt Nam. Nam tông khơme và Nam tông Kinh là hai bộ phận không thể tách rời nhau trong mảnh đất thân yêu Việt Nam, do đó khi nghiên cứu chuyên đề này, chúng ta thấy lịch sử du nhập và phát triển có những giai đoạn như sau:

1.1 Sử du nhập Nam tông Khơme

Miền Nam Việt Nam xưa kia là lãnh thổ của vương quốc Phù Nam. Theo sử liệu của Trung Hoa vương quốc này thành lập khoảng thế kỹ 12 trước Công nguyên, nhưng theo những nhà khảo cổ Tây phương dựa vào bia ký khắc trên đá, vách thành đã được tìm thấy dưới lòng đất thì quốc gia này lập quốc thế kỷ thứ 1 sau công nguyên. Nhưng vương quốc Phù Nam bị Chân Lạp xâm chiếm và tiêu diệt vào cuối thế kỷ thứ 6. Trên bản đồ, Phù Nam không còn nữa. Trải qua năm tháng nhờ Việt Nam, triều Nguyễn, bảo hộ chống nội loạn và ngọai chiến nên vua Chân Lạp nhượng đất để đền ơn đáp nghĩa vào năm Đinh sửu (1759) (1).

Từ khi lập quốc đến thế kỷ thứ 6 sau Tây lịch do các vua chúa Phù Nam cai trị. Từ thế kỷ thứ 6 đến năm 1759 là các triều đại của vua chân lạp (2) . Nam dinh m?o (1867) Pháp chiếm Miền Nam làm thuộc địa, để phân định hai quốc gia với lối cai trị khác nhau vị toàn quyền Pháp và quốc vương Campuchia ấn định lằn ranh giữa hai nước đồng ký vào bản nghị định ngày 9-7- 1870, do vậy Miền nam có mặt trên bản đồ thế giới dưới tên gọi do thực dân Pháp đặt ra Cochinchinne, gọi là Nam Kỳ . Năm 1945, chế độ thực Dân Pháp sụp đổ, Việt Nam Cộng Hòa ra đời danh từ Nam Kỳ đổi thành Miền Nam Việt Nam. Ngày 30-4-1975 chế độ Việt Nam Cộng Hòa không còn nữa, đất nước chúng ta thống nhất từ Aûi Nam Quan đến mũi Cà Mau. Người Việt gốc khơme sống trong lãnh thổ Việt Nam cũng được hưởng quyền tự do bình đẳng như người Việt Nam.

Ngày nay, những nhà khảo cổ đã phát hiện những cổ vật, tháp, tượng Phật, thần ở Long An, Kiên Giang, Đồng Tháp Mười v.v... có niên đại 530, 400, 300 năm trước công nguyên (3) . Điều đó cho chúng ta thấy rằng những địa điểm trên đã có một nền văn hóa thật sự văn minh và phát triển tại đây.

Đồng thời trong Mahàvamsa, lịch sử truyền bá của Phật giáo thì có nhắc đến phái đoàn truyền giáo sang xứ Suvannabhùmi của vua ASOKA vào thế kỷ thứ III trước công nguyên do hai vị A La Hán Sona và Uttara lãnh đạo. Các nhà sử học thật khó khăn để thẩm định ranh giới của địa danh Suvannabhùmi này ở đâu? Nhưng đa số cho rằng cả vùng Đông Nam Á. Cụ thể hơn ông Aymonier cho rằng Phù Nam là Miền Nam Việt Nam hiện nay. Theo ông Abel Résumat Phù Nam là Miền Bắc Việt Nam (4). Chính vì thế những quốc gia như Thái Lan, Miến Điện, Lào, Camphuchia và Việt Nam, lịch sử Phật giáo những quốc gia này đều có ghi nhận là vào thế kỷ thứ III truớc công nguyên phái đòan vua Asoka có truyền đạo đến đất nước của Mình. Từ đó chúng ta có thể đưa ra những kết quả niên đại Phật giáo du nhập vào Miền Nam Việt Nam.

- Nếu địa danh Suvannabhùmi là tiền thân của đế quốc Phù Nam thì Phật giáo Nguyên Thủy Nam Tông đã có mặt tại Miền Nam Việt Nam vào thế kỷ thứ III trước công nguyên. Chẳng những Miền Nam mà còn cả Miền Bắc, Đồ Sơn - Hải Phòng theo tài liệu lịch sử Phật giáo Việt Nam của Lê Mạnh Thát dựa vào lịch sử Trung Quốc có ghi nhận là ở Mẫu Sơn thuộc Hải Phòng có chùa và tháp của phái đoàn vua Asoka xây dựng, Bảo tháp đó tàn phế. Khỏang giữa thế kỷ thứ XI vua Lý Thánh Tông tiếp tục xây bảo tháp Tường Long trên nền tháp cũ và hiện nay bảo tháp đó cũng tàn phế. Theo Phật giáo Việt Việt Nam của Thích Đức Nghiệp có ghi lại trong Gia phả Họ Hòang, hiện nay Ông Hòang Gia Mỹ có giữ bài thơ Tháp Sơn Hòai Cổ. Nội dung bài thơ đề cập xuất xứ hai bảo tháp, một tháp vua Asoka, hai tháp vua Lý Thánh Tông (5).

- Vương quốc Phù Nam xuất hiện vào thời nhà Châu ở Trung Hoa vào thế kỷ thứ 12 trước Dương lịch, vì có thuyết cho rằng xứ giả Phù Nam có gởi phái đoàn sang trung hoa. Nhưng thuyết này không được các sử gia thừa nhận, vì không có bằng chứng cụ thể. Vào thế kỷ thứ 1 sau công nguyên, vua Kaundinya cưới công chúa Thủy Tề Soma, có thuyết cho là cưới công chúa Lieou- Ye và lập nên đế quốc Phù Nam. Đời vua này chúng ta không thấy dấu vết Phật giáo. Nhưng đến đời vua Kaundinya Jayavarman, ông (lên ngôi năm nào không rõ nhưng băng hà 514) gởi thiền sư Nagasena sang Trung Hoa cầu quân tiếp viện dể chống lại quân Chiêm Thành (Lâm Ấp) , bị vua tàu từ chối. Theo lá Sớ nhà vua trình lên Triều Ðình Bắc Kinh thì Phật giáo Nguyên Thủy- Nam tông rất thạnh hành ở Phù Nam. Đồng thời vua có gởi hai thiền sư tên Mandrasena và Sanghapala đến Trung Hoa dịch kinh Phật bằng Phạn ngữ (6) . Căn cứ nguồn sử liệu đó, chúng ta tin chắc rằng Phật giáo Nguyên thủy đã có mặt ở Miền Nam Việt Nam chúng ta dưới triều vua đó. Tên ba vị thiền sư trên, chúng ta nhận thấy là tiếng Pàli. Truyền thống Phật giáo nguyên thủy tên chư Tăng thường sử dụng tiếng Pàli. Tóm lại, nói một cách nghiêm túc, thời kỳ vương quốc Phù Nam dưới triều vua Kaundinya Jayavarman Phật giáo Nguyên thủy- Nam tông rất thạnh hành.

- Từ thế kỷ thứ 6 đến năm 1759 vương quốc Phù Nam do vua Chân Lạp cai trị. Theo lịch sử Camphuchia vào thế kỷ thứ 8 phân chia quốc gia thành hai: Thủy Chân Lạp và Lục Chân Lạp, thủy chân lạp thuộc hướng nam là Miền nam Việt Nam, lục chân lạp hướng bắc tức Camphuchia. Dân số người Việt gốc Khơme ở đây quá ít, đồng hoang cỏ dại. Theo thống kê của người Pháp năm 1862 thì tổng số người Việt gốc khơme 146.718 người, so với người Việt 1.732.316 người (7). Trong 11 thế kỷ chiếm đất Phù Nam vua thủy chân lạp không có kế họach gì để phát triển vùng đất này, ngọai trừ xây ngôi bảo tháp ở Đồng Tháp Mười. Điều cho thấy rằng Phật giáo thời đó vẫn có vị trí mạnh mẽ trong xã hội. Đất hoang, người dân ít mà xây dựng bảo tháp tôn giáo là một điều hiếm có. Thực ra Phật giáo nguyên thủy thời kỳ Phù Nam và thời kỳ Thủy Chân Lạp không có gì khác biệt, vì Phật giáo Nguyên thủy chư tăng hành trì giáo pháp thống nhất nhau.

Những ngôi chùa Nam Tông Khơme ở Miền nam Việt Nam có niên đại nhiều thế kỷ qua và tồn tại đến hôm nay. Cụ thể là chùa Samrông Ek ở tỉnh Trà Vinh xây dựng vào năm 1642 (Phật lịch 1185), chùa Sanghamangala xây dựng hơn 600 năm (8)

1.2 Sử du nhập Nam tông Kinh

Theo thời điểm cận đại, phật giáo nam tông du nhập Việt Nam vào năm 1939 từ Campuchia, do phái đoàn truyền giáo của Hoà Thượng Hộ Tông. Những vị trong phái đòan : Hòa Thượng Thiện Luật, Hòa Thượng Huệ Nghiêm, Hòa Thượng Hộ Tông. (9) Đây là những vị hòa thượng có mặt đầu tiên tại việt nam để hoằng dương chánh pháp. Thời gian này Hòa Thượng Bửu Chơn tu thiền ở Nam Vang, nhưng vào mùa an cư kiết hạ, ngài được nhóm Phật tử Nguyễn Văn Hiểu mời về Việt Nam nhập hạ và hoằng pháp.

Về phía cư sĩ, có cụ Nguyễn Văn Hiểu, Văng Công Hương và cụ Quyến là những phật tử có công đầu tiên tìm đất xây chùa để Chư Tăng có nơi hoằng pháp. Địa điểm quý Cụ tìm xây chùa đó là khu rừng nằm trong địa bàn Gò Dưa, Thủ Đức, chu vi khoảng hơn 2 mẫu Tây, thiên nhiên rất đẹp, phong cảnh rất u tịch, thật xứng với những vị chân tu sống đời phạm hạnh. Nguồn gốc đất ở đây là của Oâng Bà Bùi ngươn Hứa. Gia Đình của Oâng Bà giàu có nên khi thấy nhóm cư sĩ của cụ Nguyễn Văn Hiểu tìm đất xây chùa để cúng dường Tam bảo, xúc động trước đạo tâm của nhóm cư sĩ nên Oâng bà bán toàn bộ khu đất đó cho Phật giáo Nguyên thuỷ, với giá bán chỉ 1 đồng danh dự. Chùa được xây dựng với tên gọi là chùa Bửu Quang ( Ratanaramsyarama) .

Ngày 15 tháng 4 năm 1940, phái đòan truyền giáo của HT. Hộ Tông và nhóm cư sĩ Nguyễn Văn Hiểu thỉnh đức vua Sải Chuôn Nath và 30 vị Hoà Thượng, Thượng Toạ nguời Campuchia sang việt nam đến chùa Bửu Quang để thực hiện nghi thức kết giới Sima theo truyền thống phật giáo nguyên thuỷ (10) . Trong đòan có ba vị sư người Việt Nam: Hoà Thượng Thiện Luật và Hoà thượng Huệ Nghiêm và Hòa Thượng Hộ Tông, sau lễ kết giới Sima Hoà thuợng Huệ Nghiêm được chư tăng đề cử thuyết pháp để giải thích cho Phật tử hiểu về ý nghĩa buổi lễ Kết giới Sima.

Năm 1945, phái đòan truyền giáo Hộ Tông tiếp độ thiện nam Dương Văn Thêm và thành lập chùa Giác Quang tại Bình Đông- Chợ Lớn (11). Thiện nam Dương Văn Thêm hoan hỷ với Phật giáo Nguyên thủy và xuất gia với pháp danh Tỳ Khưu Giác Quang. Ngài Giác Quang là một trong bảy vị chư tăng đệ đơn thành lập giáo hội Tăng già nguyên thủy Việt nam vào năm 1957. Chùa Giác Quang là ngôi chùa thứ hai của phật giáo nguyên thủy nam tông người kinh. Ngài Giác Quang là vị trụ trì đầu tiên. Tại đại hùng bửu điện này đã đào tạo rất nhiều nhân tài cho Giáo hội Nguyên thủy trước năm 1975 và sau năm 1975. Cụ thể là Hòa Thượng Tịnh Tuệ, Hòa Thượng Giác Nhân, Thượng tọa Giác Minh, Thượng tọa Tịnh Giác v.v...

Năm 1950, phái đòan truyền giáo Hộ Tông và cụ Nguyễn Văn Hiểu thành lập chùa Kỳ Viên (12). Tại đây Quý ngài truyền bá chánh pháp một cách hữu hiệu và có kết qủa. Nhờ vậy tổng hội Cư sĩ và Giáo hội Tăng già Nguyên thủy Việt Nam được thành lập tại chùa kỳ viên vào năm 1957. Chùa Kỳ Viên mặc nhiên trở thành trụ sở Trung ương của Tổng hội Cư sĩ và Giáo hội Tăng già Nguyên Thủy Việt Nam.

Nhờ phái đoàn truyền giáo của Hoà Thượng Hộ Tông và nhóm cư sĩ Nguyễn văn Hiểu thành lập Tổng Hội và Giáo hội năm 1957, thế nên tồn tại cho đến ngày hôm nay. Hiện nay có khoảng 60 ngôi chùa, 400 Chư Tăng và 300 Ni trên toàn quốc (13).

[TCTV]

ĐÔI NÉT PHÁT TRIỂN
PHẬT GIÁO NGUYÊN THUỶ VIỆTNAM

1. Từ lúc thành lập cho đến năm 1975

Trong khoảng thời gian này Phật giáo Nguyên thủy Việt Nam đang thiết lập một nền truyền thống đạo Phật mới có phong cách đặc thù so với truyền thống đạo Phật Việt Nam đương thời. Vì mới thiết lập nên các vị Hòa thượng trong phái đoàn truyền đạo của Hòa thượng Hộ tông rất bận rộn đối phó nhiều vấn đề liên quan với sự giao tiếp với các tôn giáo và các hệ phái đương thời và quần chúng Phật tử. Một mặt, các nhóm tôn giáo bạn cố tình chèn ép bằng nhiều cách không muốn cho Phật giáo Nguyên thủy truyền đạo tại Việt Nam và một mặt khác, quần chúng Phật tử Việt Nam đa phần chịu ảnh hưởng sâu đậm của đạo Phật Bắc tông, vì thế khi tiếp xúc với đạo Phật Nguyên thủy, họ cảm thấy bởi ngỡ từ các nghi thức cho đến cách ăn mặc, thọ thực hoàn toàn không giống như truyền thống đạo Phật mà họ đã quen thuộc.

Qua cả một quá trình phấn đấu liên tục, các vị Hòa thượng tiền bối mới tổ chức được các buổi thuyết giảng Phật pháp đều đặn, trước tác và dịch thuật kinh điển để phổ biến cho quần chúng Phật tử hiểu được đạo Phật Nguyên thủy. Bên cạnh đó, các vị cũng tập họp truyền giảng cho kiều bào Campuchia và có những liên hệ ngoại giao gặp gỡ các giới lãnh đạo Phật giáo Nguyên thủy trên thế giới để được hỗ trợ cho trong công cuộc hoằng pháp tại Việt Nam.

Khi tình hình tạm ổn thì chiến sự xảy ra.Mặc dù Phật giáo Nguyên thủy trong giai đoạn đầu gặp vô vàn trở ngại nhưng nói chung, phát triển rất hưng thịnh. Trong thời gian nầy, cả Giáo hội Tăng già Nguyên thủy Việt Nam lẫn Tổng hội Cư sĩ hoạt động rất có hiệu quả.

a. Xuất bản kinh sách

Xuất bản kinh sách là một công tác rất quan trọng trong việc hoằng pháp, để truyền bá tư tưởng Phật giáo, giúp quần chúng thông hiểu Giáo pháp. Thấy được tầm quan trọng đó, phái đoàn truyền đạo của Hòa thượng Hộ tông đã thành lập Ban Phiên dịch Kinh điển và tạp chí ÁNH SÁNG PHẬT PHÁP được xuất bản lần đầu tiên tại tổ đình Sùng Phước ở Nam Vang. Khi đạo Phật Nguyên thủy được vững mạnh ở Việt Nam, các vị vẫn liên tục trước tác, dịch thuật nhiều kinh điển từ nguồn Pàli và các sách từ các nguồn ở nước ngoài sang Việt ngữ.

Chính nhờ tạp chí Anh Sáng Phật Pháp và các kinh điển dịch thuật, các sách trước tác trên đã gây ảnh hưởng rất lớn trong giới trí thức, sinh viên và Phật tử. Nhờ vậy, người Việt Nam dần dần thâm nhập giáo pháp của đạo Phật Nguyên thủy. Tù đó, có nhiều vị cư sĩ nhờ đọc kinh điển và tạp chí, quyết định xuất gia tu học để truyền bá chánh pháp. Điểm hạn chế trong giai đoạn này là các vị tiền bối chưa khai thác đúng mức phần dịch thuật Tam Tạng lẫn Chú giải kinh điển hệ Pàli, có lẽ vì không đủ thời gian, và các vị chỉ muốn chọn những kinh điển cần thiết để đáp ứng nhu cầu Phật tử trong giai đoạn đầu.

Trong giai đoạn nầy, có hơn 120 tác phẩm dịch thuật lẫn trước tác với nhiều chủ đề khác nhau, nhưng thường xoay quanh vào ba thể loại chính: kinh để tụng niệm, giáo lý căn bản và từ điển Pàli. Các vị tác giả, dịch giả tiêu biểu: quí vị Hòa thượng Hộ Tông, Bửu Chơn, Giới Nghiêm, Tịnh Sự, Hộ Giác, và quý vị cư sĩ Huỳnh Văn Niệm, Trùng Quang, Hồ Đắc Thăng, Phạm Kim Khánh, v.v.

b. Gửi Tăng ni đi du học

Từ khi Giáo hội Tăng già Nguyên thủy Việt Nam được chính thức công nhận, các vị Hòa thượng có thêm điều kiện dễ dàng để hoạt động Phật pháp trong nước và ngoài nước. Trong nước, quý ngài tổ chức cho giới tử xuất gia Tỳ kheo, Sa di vàTu nữ để đào tạo tăng tài cho thế hệ sau. Ngoài nước, quý ngài liên hệ với các Giáo hội Phật giáo Nam tông trên thế giới để xin học bổng, gửi chư Tăng Việt Nam đi du học. Đây là việc làm rất hữu ích và có giá trị lâu dài trong tương lai. Muốn Giáo hội mạnh thì cố nhiên phải có nồng cốt chư Tăng học thức cao mới có khả năng phát huy mọi mặt cho Giáo hội về lãnh vực giáo dục, hoằng pháp, nghi lễ, v.v... đồng thời, việc làm trên lại tạo được mối quan hệ tốt với chư Tăng Nam tông trên thế giới. Sau đây là các vị được Giáo hội gửi đi du học:

- Đại đức Kim Triệu, Dũng Chí, Pháp Nhẫn, Tâm Lực, Nguyệt Quang du học Ấn Độ.

- Đại đức Kim Quang, Giác Minh, Tịnh Giác, Hộ Pháp, Tịnh Đức, Chơn Trí, Thiện Dũng, Trí Minh du học Thái Lan.

- Đại đức Hộ Nhẫn, Sư cô Diệu Đáng du học Miến Điện.

- Đại đức Đức Minh, Giác Tuệ du học ở Pháp.

Như vậy có hơn 15 vị Đại đức được gửi du học ở Ấn Độ, Thái Lan, Miến Điện, Pháp và Tích Lan. Những vị này có trình độ Phật học tương đối cao ở Việt Nam nên tiếp thu dễ dàng các kiến thức mới khi sang du học ở nước ngoài. Tất cả đều thành công và hoàn thành học vị theo nguyện vọng của Giáo hội. Điều đáng tiếc do hoàn cảnh xã hội Việt Nam thời đó nên có vị học xong không muốn về nước, trái lại tiếp tục đi tu học tại những nước khác. Mặc dù vậy. các vị đó rất thành danh trong việc hoằng pháp ở xứ lạ như ở Pháp, Mỹ, Thái Lan. Còn những vị trở về nước thì kết hợp với các vị Hòa thượng tiền bối để hoằng pháp, giáo dục đào tạo thế hệ tăng trẻ Việt Nam. Tuy nhiên các Phật sự này chỉ thành công tuyệt đối ở giai đoạn đầu, còn giai đoạn giữa và cuối thì thưa và mất dần. Lý do là vì chiến tranh liên tục diễn ra, một số các vị tu sĩ hoàn tục và thêm vào đó, những vị Hòa thượng lãnh đạo Phật giáo Nam tông đột ngột viên tịch quá sớm.

c. Mở Phật học viện

Do nhu cầu Tăng chúng mỗi ngày một đông, và với nhiều vị đã tốt nghiệp Tiến sĩ từ Ấn Độ về nước, Giáo hội nhận thấy đã đến lúc cần phải mở những Phật học viện để đào tạo thế hệ tăng tài để kế thừa. Cho nên các Phật học viện Pháp Quang, Phật Bảo, Nam tông và Nguyên Thủy được thành lập. Giám đốc những Phật học viện trên đa phần là những vị đã tốt nghiệp Tiến sĩ như Đại đức Dũng Chí, Đại đức Thiện Giới.

Về việc thành lập Phật học viện Sơ đẳng, Trung đẳng phải do Trưởng ban Văn hóa Giáo dục ký quyết định, đồng thời chiếu đề nghị của ban giám đốc địa phương. Muốn thành lập Phật học viện Cao đẳng phải được Hội đồng Văn hóa Giáo dục chấp thuận và được đứ c Tăng thống GHTGNTVN ký quyết định. Phải có quần chúng Phật tử địa phương ủng hộ, có cơ sở hội đủ tiện nghi cần thiết, số tăng ni sinh tối thiểu 20 vị, địa điểm phải thuận lợi cho việc tu học, đương đối yên tỉnh gần cơ sở hoằng pháp và giáo dục. Phải có văn bằng Tiến sĩ Phật học mới mở được Cao đẳng Phật học, có tốt nghiệp Cao đẳng Phật học mới mở được Trung đẳng Phật học, có tốt nghiệp Trung đẳng Phật học mới mở được Sơ đẳng.

Chương trình đào tạo các lớp sơ đẳng có thời gian 3 năm. Trung đẳng cấp một có thời gian 4 năm, trung đẳng cấp hai chuyên khoa có thời gian 3 năm, trung đẳng cấp hai phổ thông có thời gian 3 năm. Cao đẳng Phật học cấp cử nhân đào tạo trong 4 năm, cao đẳng cấp Cao học đào tạo vừa học và vừa soạn luận án mất 2 năm, cao đẳng cấp Tiến sĩ đào tạo vưà học và soạn luận án Tiến sĩ mất thời gian 2 năm.

Trong ba cấp học trên, học viên phải học căn bản nội điển và ngoại. Về nội điển, phải học Kinh học, Luật học, Sử học, Pàli học. Về ngoại điển, phải học sinh ngữ, cổ ngữ, Việt văn và triết học. Về cơ bản giáo dục dựa trên hai phương diện nội điển và ngoại điển, và những môn học thì giống nhau nhưng khác nhau theo từng đẳng cấp Sơ, Trung và Cao.

Tóm lại, về mặt tổ chức và chương trình giảng dạy rất quy mô theo hệ thống giáo dục các Phật giáo Nam tông trên thế giới. Giáo sư giảng dạy là những vị tốt nghiệp tiến sĩ, tốt nghiệp ở Việt Nam và thỉnh thoảng thỉnh những vị giáo sư nước ngoài như ở Tích Lan Miến Điện v.v... Nói chung, các Phật học viện hoạt động rất tích cực và khả quan, đào tạo nhiều vị tăng tài cho Giáo hội. Mặc dù chỉ tốt nghiệp trung đẳng Phật học, nhưng trên nền tảng đó, Giáo hội gửi sang Đại Học Vạn Hạnh và du học nước ngoài để các vị tiếp tục con đường tu học.( xin xem thêm các điều lệ của chương trình giáo dục ở phần Phụ bản)

d. Xây dựng chùa tháp

Trong việc truyền bá Giáo pháp, xây dựng cơ sở hạtầng chùa tháp là điều quan trọng, vì đó là cơ sở hoằng pháp và là điểm trú xứ của chư Tăng. Tuy nhiên trong thời gian đó, không có nhiều chùa tháp được xây dựng như ngày nay. Lý do là các vị Hòa thượng tiền bối bận nhiều Phật sự cho Giáo hội.

Công trình kiến tạo chùa tháp vĩ đại có tầm cỡ quốc gia là Thích Ca Phật Đài. Người ta sẽ cảm nhận từ Tháp, Chùa, Phật cảnh và cổng Tam quan có một lối kiến trúc rất độc đáo của Phật giáo Nguyên thủy nhưng tinh thần dân tộc tính không bị lãng quên. Hoàn thành năm 1963, có tiếng vang rất lớn trong các tôn giáo bạn. Từ cơ sở trên, ít nhiều cũng khẳng định được vị trí lớn mạnh của Phật giáo Nguyên thủy tại Việt Nam.

e. Hoạt động trong Phật giáo quốc tế

Tuy Giáo hội Tăng già Nguyên thủy Việt Nam mới thành lập nhưng đã có một vị trí quan trọng trong Hội Phật giáo Thế giới. Hòa thượng Bửu Chơn đã từng là cố vấn Hội Phật giáo Thế giới trên. Ngài và các vị cao tăng thỉnh thoảng được mời tham dự hội nghị thế giới tại Miến Điện, Trung Quốc, Nhật Bản, Thái Lan, Triều tiên, v.v...

Giáo hội thường xuyên liên lạc thư từ với các tôn giáo bạn tại các quốc gia trên khắp thế giới như Ấn Độ, Tích Lan, Thái Lan, Tân gia Ba, v.v... , đã được phúc đáp thư từ hoặc gửi biếu kinh sách như hội ở Tích Lan (Buddhist Publication Society), hội ở Đài Loan (Bodhi Drum Publication), v.v... Nhờ vậy nên chư Tăng Việt Nam có rất nhiều cơ hội được tặng học bỗng để du học tại các nước Phật giáo Nam tông trên thế giới.

Điều dáng ghi nhận ở đây là Giáo hội Tăng già Nguyên thủy Việt Nam là một thành viên chánh trong buổi lễ bế mạc kỳ Kết tập Kinh điển lần thứ Sáu tại Miến Điện.

f. Hoạt động từ thiện Xã hội

Về phương diện hoạt động từ thiện, Phật giáo Nguyên thủy có phần giới hạn so với các tôn giáo bạn. Chư Tăng chú trọng đến phần tu tập nhiều hơn công tác xã hội. Lúc đó đời sống của tăng sĩ rất bề bộn trong nhu cầu hoằng pháp, xây dựng, giáo dục tăng ni. Buổi sáng thường xuyên đi bát hóa duyên Phật tử, là một hình thức duy trì tam y quả nhất bát từ thời đức Phật. Lại nữa, ngoài những Phật sự, chư Tăng còn dành nhiều thời gian cho việc hành thiền và hướng dẫn Phật tử tu tập pháp môn thiền quán Tứ niệm xứ vì pháp môn tu niệm này là cốt tủy của Phật giáo.
Đợt III tại Huế: Cứu trợ đồng bào nghèo ở Huế. Số tiền12.270 đồng và nhiều tặng phẩm.

Qua bản báo cáo trên, chúng ta thấy vấn đề hoạt động từ thiện của Phật giáo Nguyên thủy và Tổng hội Cư sĩ vẫn thể hiện tấm lòng “lá lành đùm lá rách” khi đất nước và người Việt gặp những khó khăn do chiến tranh hoặc bị thiên tai.

g. Hoằng Dương Chánh Pháp

Đức Phật dạy bậc xuất gia có hai bổn phận phải làm: học pháp và hành pháp. Từ hai nền tảng căn bản, chư Tăng đem giáo lý của đức Phật giảng dạy cho hàng Cư sĩ tại gia áp dụng tu tập và hành trì. Vì thế công việc hoằng pháp là một nhu cầu rất hệ trọng đối với Chư Tăng Phật giáo Nam tông. Phật tử hiểu đuợc Phật Pháp thì thực hành mới có kết quả và mới bão tồn đuợc Chánh pháp. Do đó trong thời kỳ sơ khai của Phật giáo Nguyên thuỷ Việt Nam, các vị Hoà thuợng trong phái đoàn truyền giáo của Ngài Hộ Tông phát huy cực mạnh công tác hoằng pháp độ sanh.

Trong giai đoạn đầu chỉ có khoảng bốn hoặc năm trung tâm hoằng pháp, đa số đều ở ngoại ô Sài Gòn - Gia Định, chỉ có trụ sở Kỳ Viên Tự là trung tâm Sài gòn. Điều đó ít nhiều cũng hạn chế việc phổ biến giáo lý Nguyên thuỷ . Tuy nhiên chủ truơng của quý Hoà thuợng là trong bất cứ cuộc lễ lớn hoặc nhỏ, như lễ giỗ, Cầu An, Cầu Siêu, Trai tăng, hai ngày Sám hối 14 và 30 trong tháng, đều có tổ chức chuơng trình thuyết pháp. Các Pháp sư trong giai đoạn này gồm có: Hoà thuợng Thiện Luật, Hoà thuợng Bửu Chơn, Hoà thuợng Huệ Nghiêm, Hoà thuợng Hộ Tông, Thuợng toạ Giới Nghiêm, Thuợng toạ Hộ Giác, Thuợng toạ Thông Kham v.v…

Tại Bửu Quang Tự, Hoà thuợng Thiện Luật, Bửu Chơn và Hộ Tông là những vị pháp sư đầu tiên thuyết pháp giảng đạo để gây lòng tin trong một số Phật tử nòng cốt để phát triển Phật giáo Nguyên thuỷ tại Việt nam. Những nguời Phật tử đó là: ông Nguyễn Văn Hiểu, Văn Công Hương, Hội Đồng Hườn, xã trưởng Bùi Văn Hứa, ông Quyên, ông Cầm, ông Mum, ông Phước, ông Minh, ông Ngưu, ông Nhân, ông Núi, ông Tâm, ông Tịnh, Tám Vĩnh, Bảy Quyền, phó Huơng quản Sách, Hai Ta.Về tín nữ có bà Cả, bàTích, chị Ba, cô Tư Thợ May, bà Bảy Thao, bà Năm Nhiều, bà Tư Ốm, bà Ba v.v…

Tại Kỳ Viên Tự, các vị Hoà thuợng trong phái đoàn truyền giáo của Hoà thuợng Hộ Tông thường xuyên thuyết giảng Phật pháp vào những ngày sám hối (14 và 30 âl). Cụ thể và thường xuyên nhất là pháp sư Thông Kham. Những bài giảng của pháp sư vừa thực tế vừa chuyển tải nội dung giáo lý rất mới mẻ, đuợc trích trong Tam tạng Pàli, nên lôi cuốn rất nhiều Phật tử đến quy y Tam bảo theo tinh thần Phật giáo Nguyên thuỷ.

Thêm vào đó, trong những đạo tràng của Phật giáo Bắc truyền, Thượng toạ Pháp sư Hộ Giác cũng thường được thỉnh giảng kinh điển Nguyên thuỷ cho Phật tử. Mỗi buổi giảng của Thượng toạ giúp cho hàng Phật tử tại gia hiểu thêm về kinh điển truyền thống Nguyên thuỷ của đức Phật vốn đã bị mờ nhạt tại quê hương Việt nam dưới nền giáo lý Đại thừa Bắc tông đã có mặt hàng ngàn năm lịch sử. Không chỉ hàng Cư sĩ tại gia mà còn cả hàng Xuất gia nữa đã ý thức tầm quan trọng của kinh điển nguyên thuỷ. Mỗi thời pháp của Thượng toạ là tiếng chuông thức tỉnh người Phật tử trở về với vuờn hoa chánh pháp.

Tại trung tâm hoằng pháp Tam Bảo Tự - Đà Nẵng, Hoà thuợng Thiện Luật, Bửu Chơn và Giới Nghiêm thuyết giảng Phật pháp đến các giới Phật tử rất thành công. Trung tâm này đã thu hút giới Phật tử đến quy y và xuất gia theo Phật giáo Nguyên thuỷ rất đông. Từ nền tảng đó, nhiều ngôi chùa ở các tỉnh miền Trung như Huế, Quảng Nam, Bình Định, Nha Trang, Đà Lạt, được thành lập và tồn tại cho đến ngày hôm nay.

Chua Vinh Truong duoc xay cat nam 1849 truoc do chua moi chi la mot cai am nho mai la vach dat quang canh hoang vu do ong Bui Cong Dat kien tao Nam 1849 hoa thuong Hue Dang khoi tao xay chua ngoai viec lo kinh ke Hue Dang con ganh dat dap nen cung voi nhieu dao huu den giup Nam 1864 Hue Dang mat trong luc cong viec chua hoan tat ong Hue Dang khong co de tu ke truyen nen bon dao thinh ong Minh De lam tru tri Nam 1878 hoa thuong Minh De tich hoa thuong Quan An thay the duoc mot thoi gian roi di du hoc o Thai Lan Bon dao thinh su Minh Truyen ve chu tri duoc mot thoi gian roi cung chuyen di noi khac Vi chua khong co nguoi chu tri nen phat tu trong bon dao hop nhau lai ban bac va nhat tri den hoi y hoa thuong To Tu Trung hoa thuong Trung (chua Buu Lam My Tho) den thinh hoa thuong Tra Chanh Hau (hieu la Quang An) ve tru tri tiep tuc cong viec cua hoa thuong Hue Dang Nam 1907 hoa thuong Tra Chanh Hau bat dau trung tu lai ngoi chua tang 1 cua gian chanh dien duoc xay cat Hoa thuong Le Ngoc Xuyen phap danh Tuc Thong tu Tam Lieu phap hieu An Lac la de tu ke the cua hoa thuong Quang An len thay Den nam 1930 ong lo chinh trang noc chua va mat dung bon phia chua Cuoi 1930 chua duoc hoan tat them 3 gian va tang 2 cua gian chanh dien Nam 1933 ong cho xay 2 cong Tam quan va xay rao xung quanh

[TCTV]

3. THÀNH LẬP GIÁO HỘI

3.1. Nam tông khơme:

Đa số người Việt gốc Khơme tu theo Phật giáo Nguyên thủy. Phong tục tập quán của xứ này là thanh niên trong đời phải có một lần xuất gia để đền ơn đáp nghĩa cha mẹ, do đó người xuất gia và chùa chiên rất nhiều. Người dân vô cùng kính trọng nhà sư. Người Việt gốc khơme có những giáo phái:

- Giáo phái Mahànikaya (14)

- Giáo phái Dhammayutta

- Giáo phái Theravada

- Hội Phật giáo Nguyên thủy

a/ Giáo Phái Mahànikaya

Danh từ Mahànikaya là ám chỉ hội chúng đông, chứ không phải là giáo hội hay tông phái khác, vì thật chất người Việt gốc Khơme tu tập thuần túy theo Phật giáo Nguyên thủy Theravàda có nguồn gốc từ Ấn Độ và Tích Lan. Kinh văn tu hành y cứ theo Tam tạng Pàli. Aên ngày một buổi, không ăn phi thời. Tỳ kheo xuất gia phải thọ 227 giới luật, điểm chú ý là không có tỳ kheo Ni, chỉ có Tu Nữ thọ 8 giới hoặc 10 giới. Chánh điện thường tôn thờ Phật Thích Ca, không có Phật bà Quan Aâm. Đa phần Phật giáo nguyên thủy truyền bá đến quốc nào cũng thống nhất nghi lễ và hành trì như thế.

Thời kỳ đầu của Phật giáo nguyên thủy trên vùng đất này chưa tìm thấy nguồn tư liệu nào tổ chức giáo hội và tăng đoàn, nhưng chắc chắn Phật giáo nguyên thủy thời kỳ Phù Nam giáo hội tổ chức khá quy mô và chặt chẻ. Bởi thế mới có những thiền sư tài giỏi như thiền sư Nagasena. Điểm lưu ý là Phật giáo nguyên thủy thearavada từ lúc du nhập cho đến cuối thế kỷ thứ 19 Phật giáo Đại thừa vẫn tồn tại song song với Phật giáo nguyên thủy Theravada. Riêng Phật giáo Theravada có hai giáo phái Mahànikaya và giáo phái Dhammayutta.

b/ Giáo Phái Dhammayutta

Sở dĩ có hai giáo phái đó là vì vào cuối thế kỷ 19 có một vị trưởng lão tên Preah Saukonn bất mãn trong tăng đòan nên bỏ sang thái lan tu hành và thành lập giáo hội Dhammayutta, nghĩa là chánh pháp. Ngài về Campuchia truyền bá giáo phái đó vào năm 1864. Điểm đặc biệt của phái này là hòang gia theo ủng hộ và xuất gia, vì thế nên trở thành một giáo phái quan trọng. Sự xuất hiện của danh từ dhammayutta - đúng chánh pháp của trưởng lão Preah Saukonn, nhưng những người xuất gia theo Phật giáo nguyên thủy xưa nay vẫn chiếm ưu thế đông đảo nên mới có danh xưng là Mahànikàya - phái đông người.

Thật ra hai giáo hội này về mặt kinh điển và nghi lễ hòan tòan giống nhau, nhưng về hình thức thì có những điểm dị biệt với giáo phái Mahànikaya:

- Tự cho mình là tu đúng chánh pháp. Không sửa đổi một điều nhỏ nhặt trong Pháp và Luật như phái mahànikaya, tự hào giáo phái của mình là có hoàng tộc gia nhập.

- Khi đi khất thực bình bát để trần trụi, không phải như giáo phái Mahànikaya có dây và áo bát. Phái dhammayutta quan niệm là giữ đúng luật, vì đức Phật thời xưa cũng thế chỉ có khăn lót bát cho đỡ nóng, chứ không như phái Mahanikaya chế thêm dây và áo bát cho tiện việc khất thực.

- Đọc kinh pali không đọc chữ ia đúng giọng Pali Ấn Độ và Tích Lan, còn phái mahanikaya đọc kinh pali theo thổ âm của ngôn ngữ mình, nên phải có ia. Ví dụ: Chữ Dhamma, phái Dhammayutta đọc là Tham ma, còn phái mahanikaya đọc là tham mia. Như thế chúng ta thấy sự khác biệt hai phái là như thế, sự khác biệt đó không phải là Pháp Luật căn bản của đức Phật mà là quan niệm bất động. Tuy nhiên hai phái vẫn trung thành với lời dạy của đức Phật.

Vào năm 1900, hoàng gia Campuchia cử một nhà sư giáo phái Dhammayutta sang Việt Nam truyền đạo và ủng hộ những ngôi chùa nào chấp nhận bỏ giáo phái Mahànikaya theo giáo phái của mình. Thành quả cho thấy là đến năm 2004 tại An Giang con số chùa thuộc phái Dhammayutta được 21 ngôi(15). Điểm lôi cuốn cho thấy, ngôi chùa PreyVeng thuộc Châu Đốc đã xây dựng hơn 300 năm lại đăng ký chuyển giáo hội từ Mahànikaya sang Dhammayutta. Tuy giáo phái này ít so với với phái mahanikaya nhưng vẫn có tổ chức độc lập và có hội đồng trưởng lão để chỉ đạo đường hướng họat động cho 21 chùa, trụ sở đặt tại chùa PreyVeng. Giáo phái này tồn tại cho đến ngày hôm nay và hiện nay là thành viên của Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam.

c/ Giáo Phái Theravada Cư Sĩ

Danh từ theravada xuất hiện trong lịch sử Phật giáo vào khoảng 100 năm sau khi đức Phật viên tịch, lý do là bất đồng 10 điều giới luật trong tăng đoàn, phái không giữ 10 điều phi giới luật gọi là Đại Chúng Bộ - Mahasanghika và phái gìn giữ giới luật gọi là Trưởng Lão Bộ – Theravada. Đó là nguyên nhân bất hòa đầu tiên trong Tăng gìa. Thế nên những người tu theo phái theravada rất gần gũi và trung thành với lời Phật dạy, thường gọi Phật giáo Nguyên thủy. ø. Kể từ đó Phật giáo có hai phái. Hai giáo phái này bắt đầu lên đường truyền đạo, giáo phái Theravada truyền đạo sang hướng Nam gọi là Nam tông, giáo phái Mahasanghika truyền đạo sang hướng Bắc gọi là Bắc Tông. Nam và Bắc tông ở đây là danh từ địa lý. Thật ra hai giáo phái này về mặt Pháp Luật của đức Phật hoàn toàn tu hành giống nhau, nhưng chỉ khác 10 điều giới luật thôi. Nói một cách nghiêm túc, tất cả những nước tu theo Phật giáo Nam tông – theravada, như Ấn Độ, Tích Lan, Thái Lan, Lào, Campuchia v.v... đều tu theo giáo phái Theravada.

Người Việt gốc Khơme thành lập giáo hội này chính là ông Sơn Thái Nguyên. Ông là công chức hòang gia chính phủ Campuchia, nghỉ hưu năm 1954(16) . Năm 1957, ông thông báo thành lập giáo phái theravada. Nhưng Bộ Nội Vụ thời ấy vẫn không công nhận nguyện vọng và đơn xin của Ông.

Nếu căn cứ theo danh từ Theravada thì chúng ta có một số nhận định về giáo phái này:

- Ông Sơn Thái Nguyên là công chức cao cấp của hoàng gia Campuchia, ông thực hiện công việc ấy chắc chắn phải có một số hậu thuẩn của chư Tăng và Phật tử. Với mục đích là phát huy Phật giáo theravada của người Việt gốc Khơme, chứ không phải thống nhất để truyền bá những tư tưởng mê tín dị đoan, phi pháp và phi luật của đức Phật.

Điều đáng mừng năm 1963, Viện Hóa Đạo - Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất công nhận giáo hội Theravada Cư sĩ của ông Sơn Thái Nguyên thành lập và xem giáo hội này đại diện Cư sĩ Việt gốc Khơme tại Trung Ương.

d/ Hội Phật Giáo Nguyên Thủy

Hội Phật Giáo Nguyên Thủy của người Việt gốc Khơme ở Vĩnh Bình, nay là Trà Vinh được Bộ Nội Vụ cho phép thành lập theo nghị định số 1498-BNV/K5 ngày 19-11-1960 (17). Mục đích của hội là kết thân trong giới Phật giáo và người Phật tử để chia sẻ tinh thần lẫn vật chất. Ngoài Phật sự trong đạo, hội còn giúp chính quyền đương thời giáo dục công dân theo đường hướng của chính phủ. Hội cũng là gạch nối giữa chính phủ và người Việt gốc khơme, thường Việt gốc khơme có những nguyện vọng hội đại diện đề xuất lên chánh phủ.

Cách tổ chức của Hội lấy căn bản đường lối tổ chức của Hội Đồng Kỹ Luật Sư Sãi thời pháp thuộc, đồng thời Hội bầu một vị Sải Cả Mekon để điều hành Phật sự trong Đạo, còn Ban Quản Trị điều hành Phật sự thế tục. Hội Phật Giáo Nguyên Thủy cũng như Giáo Phái Theravada đều giống nhau ở điểm là thống nhất Hội Đồng Sư Sải vào một giáo phái. Khuyết điểm của Hội là trong thời gian họat động Ngài chủ tịch không làm tròn bổn phận của mình (thiếu tư cách đạo đức), tạo nên sự bất mãn trong nội bộ giới Phật giáo. Năm 1962 Ngài chủ tịch bị hạ bệ, nhưng chánh quyền địa phương vẫn không giải quyết sự phức tạp ấy.

Thay đổi Ban Quản Trị mới, Hội họat động khả quan hơn. Hội mở được hai trường Tiểu Học, một Trung Học Pali , tổ chức một khóa bồi dưỡng Hoằng Pháp để hoằng dương chánh pháp của đức Phật , đồng thời giúp chánh phủ tuyên truyền đường hướng của nhà nước.

Sau năm 1975 đến nay, Hội chỉ họat động trong phạm vi tỉnh Trà Vinh (Vĩnh Bình) song song với giáo phái Theravada ở tỉnh Lỵ. Tỉnh Vĩnh Bình có thêm một Hội Đồng Kỹ Luật của giáo phái Theravada và một Hội Đồng Cư Sĩ tạo nên sự không đòan kết trong nội bộ Phật giáo.

Năm 1981 tất cả các giáo phái này đều là thành viên để thành lập Giáo hội Phật giáo Việt Nam.

3.2. Nam Tông Kinh

3.2.1 Thành lập Tổng Hội Phật giáo Nguyên thuỷ?

Trong bước đầu khai sơn Phật giáo Nam tông Kinh, các vị Hòa thượng chỉ quan tâm đến việc tu hành và hoằng dương chánh pháp, nên các ngài ít chú trọng đến việc tổ chức Giáo hội. Hơn nữa trong giai đoạn này Tăng già chưa đông đảo, các vị còn bận nghiên cứu và phiên dịch kinh điển hoặc du học tại các nước Phật giáo Nam truyền, do đó các ngài chưa nghĩ đến việc thành lập Giáo hội. Trong khi đó quý cụ cư sĩ nhất là cụ Nguyễn văn Hiểu ao ước hợp thức hóa Phật giáo Nguyên thủy để quý cụ Cư sĩ và Tăng già về sau tiện bề hành đạo và hoằng pháp lợi sanh trên toàn lãnh thổ quốc gia. Do đó cụ Nguyễn văn Hiểu cùng một số bạn bè đã soạn thảo điều lệ, nội quy và các cụ đệ đơn ngày 10/6/ 1956 xin phép thành lập hội Phật giáo Nguyên thủy Việt nam , đến ngày 14/5/1957 mới được chánh quyền phê chuẩn đồng ý cho hội hoạt động (18). Ban sáng lập Hội và dự thảo Bản Điều Lệ:

1. Ông Nguyễn Văn Hiểu

2. Ông Trương văn Huấn

3. Ông Trần văn Cầm

4. Ông Trần văn Nhân

5. Ông Trần Văn Nhơn

6. Ông Huỳnh Công Yến

7. Ông Đặng văn Chất

8. Ông Đàng văn Ngộ

Ban này thành lập là do cụ Nguyễn văn Hiểu chủ trương, thực hiện tại Sài Gòn vào ngày 10 tháng 6 năm 1956 (19). Với tác ý của cụ là hợp thức hóa Hội Phật giáo nguyên Thủy Việt Nam, để hỗ trợ Giáo hội tăng già nguyên thủy Việt Nam hoằng dương chánh pháp hữu hiệu. Danh sách tám cụ trên đều là những thành phần trí thức và có địa vị trong xã hội thời đó, chức vụ của quý cụ là Giáo sư, giáo viên, công chức và thư ký thời đó. Họ đến với đạo Phật Nguyên thủy rất chân thành và tôn trọng Tam bảo tuyệt đối. Vừa có tâm đạo, vừa có địa vị và trí thức thời đó nên quý cụ thành lập Hội và dự thảo bản điều lệ được Chư Tăng và Phật tử ủng hộ rất cao.

3.2.2 Thành lập Giáo hội Tăng già Nguyên thủy Việt Nam

Trong năm 1957, nhân dịp cuôùi năm tín đồ chùa Kỳ Viên thỉnh chư Tăng các nơi về đông đủ để làm lễ sám hối tất niên và cầu nguyện cho quốc thái dân an, từ ngày thứ hai14/1/1957 cho đến ngày chủ nhật 20/01/1957. (20).

Chương trình cuộc lễ như sau:

1/ Ngày 14/1/1957 lễ Trai tăng sám hối, quy y và thuyết pháp

2/ Trong những ngày 15 đến 19/1/1957 trai tăng luận đạo, thuyết pháp

3/ Ngày 20/1 1957 trai tăng, thuyết pháp, bế mạc.

Nhân dịp này thiện nam, tín nữ nhận thấy sự hiện diện đông đủ chư Tăng Việt Nam tại chùa là một cơ hội hiếm hoi chưa từng có, nên đã thỉnh cầu chư Tăng hoan hỷ nghĩ đến việc thành lập Giáo hội Tăng già Nguyên thủy đúng theo luật lệ của chính phủ để hoạt động phù hợp với trào lưu xã hội đương thời.

Trong những buổi luận đạo ngày 14 và 15/01 năm 1957, sau khi thảo luận và tham khảo ý kiến của các bậc tôn túc, chư Tăng đã nhất trí việc lập Giáo hội tăng già để hoạt động Phật sự hợp pháp và hữu hiệu hơn trong việc quản lý nhân sự là cần thiết, vì vậy đã nhận lời thỉnh cầu và đồng ý cử một Ban Lâm thời để soạn thảo bản điều lệ.

Chiều ngày 15/01/1957 lúc 4 giờ tại chánh điện chùa Kỳ Viên có 22 vị Tỳ khưu hiện diện dưới quyền chủ tọa của Hòa thượng Bửu Chơn đã bầu Ban Chưởng Quản Lâm Thời Giáo Hội Tăng Già Nguyên Thủy Việt Nam bằng cách bỏ thăm kín, kết quả những vị sau đây đắc cử. Ban Chưởng Quản lâm Thời:

a/ Tăng thống: Tỳ khưu Bửu Chơn

b/ Phó Tăng thống I: Tỳ khưu Thiện Luật

c/ Phó Tăng thống II: Tỳ khưu Hộ Tông

d/ Tổng thư ký: Tỳ kheo Kim Quang

e/ Phó thư ký: Tỳ kheo Giới Nghiêm

f/ Cố vấn I: Tỳ kheo Tối Thắng

g/ Cố vấn II Tỳ kheo Giác Quang

Theo biên bản những buổi lễ ở Chùa Kỳ Viên, Ban này lãnh trách nhiệm soạn thảo một bản dự thảo Điều lệ và Nội quy gồm 8 chương, 29 điều trước Chư Tăng và thiện tín tại chánh điện Kỳ Viên Tự để thảo luận từng điểm một.

Ngày 20/02 1957 soạn thảo xong, quý ngài đệ đơn xin thành lập Giáo hội, mãi đến ngày 18/12/1957 (21) mới được Bộ Trưởng nội Vụ ông Vũ Tiến huân thừa lệnh Tham Lý Nội An đóng dấu ký duyệt cho Giáo hội Tăng Già Nguyên Thủy Việt Nam hoạt động theo đạo dụ số 10.

Sau khi có giấy phép thành lập Giáo hội, Ban Chưởng Quản Lâm Thời đã từ chức để mở Đại Hội Khoáng Đại lần thứ nhất bầu Tăng thống và Ban Chưởng Quản chính thức cho Giáo hội Tăng Già Nguyên thủy Việt Nam vào năm 1957. Kết quả là tập thể Chư Tăng đã suy tôn Hòa Thượng Hộ Tông giữ chức vụ Tăng Thống nhiệm kỳ đầu tiên.Và kể từ đây Đức Tăng thống và Ban Chưởng Quản có trách nhiệm điều hành tất cả những công tác Phật sự của Giáo hội theo Điều lệ và Nội quy của GHTGNTVN.

[TCTV]

3. CƠ CẤU TỔ CHỨC

3.1. Tổ Chức Nam Tông Khơme

Trước và dưới thời Pháp thuộc, Phật giáo Nam tông người Việt gốc khơme đều dưới quyền quản lý của vua Sải Campuchia(22). Chư tăng phải đến thủ đô Campuchia học để lấy văn bằng Phật học, để đủ thẩm quyền hành đạo và hoằng pháp. Chùa chiền xây dựng xong phải đệ trình lên vua Sải để xin phép đặt tên. Cơ cấu tổ chức là thành lập một Hội đồng Kỷ luật Sư Sải, Hội đồng này được sự trợ cấp của chánh phủ Hòang Gia Campuchia thời ấy, chính Hội đồng này liên lạc với Vua Sải Campuchia. Cơ cấu nhân sự của hội đồng:

- 1 vị Mêkon – nghĩa là vị Sải Cả (chư tăng) được tập thể bầu để quản lý 1 tỉnh, thay mặt chư tăng trong tỉnh để giao thiệp với chánh quyển địa phương về mọi phương diện.

- 1 hoặc 2 vị Balakon ( phó sải cả có nhiệm vụ giảng giải giáo lý Tỳ khưu, Sa di, Phật tử và Học sinh, phụ trách tổ chức các cuộc lễ tại chùa, sửa chữa và tu bổ chùa chiên )

- 1 vị Vineythorkon ( phụ trách về giới luật cho chư tăng)

- 1 vị Sammouhakon (phụ trách về văn khố )

- 1 vị Lêkhathika (thư ký)

- Vài vị Anoukon (người đại diện Sải cả mỗi quận trong tỉnh)

Cơ cấu tổ chức này cho đến năm 1945 chấm dứt, vì thời Việt Nam Cộng Hòa các tu sĩ Việt gốc Khơme không liên lạc với Giáo Hội Campuchia. Tuy nhiên các sư Sãi vẫn giữ cơ cấu tổ chức trong tỉnh theo mô hình Hội Đồng Kỷ Luật Sư Sãi trước đó.

Tuy không còn sự chỉ đạo trực tiếp của Vua Sãi Campuchia nhưng tổ chức hội đồng vẫn diễn tiến tốt đẹp. Vì không có tổ chức hội đồng từ trung ương đến địa phương nên Hội Đồng Kỷ Luật Sư Sãi có phần không nhất quán.

Tại Vĩnh Bình có hai hội đồng: Hội Phật Giáo Nguyên Thủy và Giáo Phái Theravada. Ba Xuyên và Bạc Liêu chỉ có một hội đồng, kể từ khi hai tỉnh này còn là một. Kiên Giang và Chương Thiện có một Hội Đồng. Phong Dinh có một Hội Đồng. Châu Đốc có hai: Giáo phái Dhammayutta và giáo phái Mahanikaya.

Năm 1957 ông Sơn Thái Nguyên thành lập giáo phái Theravada để thống nhất phật giáo thành một tổ chức, nhưng bộ Nội vụ không chấp thuận. Mãi đến năm 1963 Viện Hóa Đạo công nhận giáo phái Theravada Cư sĩ là đại diện cho khối phật giáo người Việt gốc Khơme tại trung ương, nhưng các tỉnh dường như cũng không hòan tòan ủng hộ.

Ngày 19-11-1960 Bộ Nội Vụ cho thành lập cho thành lập Hội Phật Giáo Nguyên Thủy của người Việt gốc Khơme ở tỉnh Vĩnh Bình.

Năm 1964 Hội Đòan kết sư Sãi yêu nước Miền tây ra đời do " Đại đức Thạch Som" làm hội trưởng, đây là một tổ chức đấu tranh . Có thể nói tổ chức này la to chuc chống Chinh phu VNCH , loi keo đồng bào khơme và sư sãi Nam bộ cua CS .

Tóm lại hệ thống tổ chức của chư tăng người Việt gốc Khơme dưới Giáo hội trung ương, chúng ta thấy cấp tỉnh có hội đồng kỷ luật sư sãi – Salakon do Mekon đứng đầu, cấp huyện có Anukon, cấp xã có Upachhea. Đồng thời mỗi chùa có ban quản trị do khóm, sóc bầu. Mỗi chùa có Sãi cả trụ trì, dưới Sãi cả có hai sãi phó và một Achar chuyên dạy giáo lý kinh điển.

**********************************************
**********************************************


Mùa đông năm 1963 (24) , tất cả các giáo phái phật giáo trên toàn quốc đồng lòng với nhau thống nhất thành một mối để thể hiện tinh thần Đại Đoàn kết. Chúng ta thấy người Việt gốc Khơme có hai phái đoàn Chư Tăng và Cư sĩ tham gia để thống nhất phật giáo:

I/ Giáo Phái Theravada Tăng Già

-A/Đại Biểu Chính Thức:

a/ Cấp trung ương:

1. Đại Đức Thạch Gồng (trưởng phái đoàn)

2. Đại Đức Thạch Reach

3. Đại Đức Kim Sang

4. Đại Đức Kiên Phun

5. Đại Đức Danh Bao

6. Đại Đức Danh Srum

7. Đại Đức Thạch Pêch

b/ Cấp tỉnh:

1. Vĩnh Bình : Đại Đức Thạch Phuone

2. Ba Xuyên: Đại Đức Lâm Se

3. An Giang: Đại Đức Thạch Hương

4. Phong Dinh: Đại Đức Kiến Meach

5. An Xuyên: Đại Đức Thạch Ấm

6. Vĩnh Long: Đại Đức Thạch Quít

7. Tây Ninh: Đại Đức Kim Cân

8. Bình Long: Đại Đức Kim Kinh

9. Phước Long: Đại Đức Kim Pruk

10. Kiên Giang: Đại Đức Danh Quênh

II/ Giáo Phái Theravada Cư Sĩ

a/Cấp Trung ương:

1. Sơn Thái Nguyên

2. Kim Hòai

3. Kiên Sốt

4. Danh Trị

5. Danh Huyên

6. Thạch Tết

7. Mai The

b/ Cấp tỉnh:

1. Vĩnh Bình: Sơn Ruông

2. An Giang: Châu Meach

3. An Giang: Chiêm Chuôn

4. Ba Xuyên: Kim Sa

5. Phong Dinh: Kiên Sovach

6. VĩnhBình: Kim Kinh

7. Phong Dinh: Kim Khuonne

8. VĩnhBình: Thạch Lèo

9. Ba Xuyên: Thạch Yui

10. An Xuyên: Giang Thanh Thân

c/ Quan sát viên:

1. Đại Đức Sơn Sun

2. Đại Đức Thạch Suông

3. Đại Đức Sơn Sương

4. Đại Đức Châu Lun

5. Đại Đức Tăng Kim

6. Đạo hữu Nghinh Pan

7. Đạo hữu Mai Puôi

8. Đạo hữu Ly Sai

9. Đạo hữu Tăng Dum

10. Đạo hữu Sơn Dum

Trong đại hội, Đại Đức Kim Sang đại diện giáo phái theravada người Việt gốc khơme đọc chúc từ đến Đại hội bằng tiếng khơme.

Sau đại hội thống nhất phật giáo, người việt gốc Khơme được suy tôn trong viện Hoá Đạo:

Tổng vụ Tăng Sự : có Đại Đức Kim Sang phụ trách Tăng Bộ Nam Tông Vụ

Tổng Vụ Cư Sĩ: có Đạo hữu Sơn Thái Nguyên phụ trách Thiên tín Nam Tông vụ
******************************************


Hội nghị đại biểu thống nhất phật giáo Việt Nam, chúng ta thấy Phật giáo Nam tông Khơme tham gia Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam thành lập 1981, hoà họp trong tinh thần đoàn kết, đoàn đại biểu " hội đoàn kết sư sãi yêu nước Miền Tây nam bộ". Đoàn gồm có (25) :
1. Hoà Thượng Dương Nhơn (trưởng đoàn)

2. Hoà Thượng Danh Nhường (Phó đoàn)

3. Thượng toạ Liêu Bâu

4. Hoà Thượng mahasaray

5. Thượng toạ Kim Tốc Chơn

6. Thượng toạ Hữu Hinh

7. Hoà Thượng Võ Văn By

8. Thượng toạ Châu Xưng

"Hội Sư Sãi yêu Nước Miền Tây Nam Bộ" đại diện 419 ngôi chùa, trên 11 ngàn Tăng Ni và hơn một triệu đồng bào khơme

[TCTV]

3.2. Tổ Chức Nam Tông Kinh

Hội Phật Giáo Nguyên Thuỷ:

Nội bộ phật giáo nguyên thuỷ việt nam có hai tổ chức song song, Tổng Hội Cư Sĩ và Giáo Hội Tăng Già. Tổng hội cư sĩ ra đời nhằm mục đích là hổ trợ Chư tăng trong việc hoằng dương chánh pháp, cụ thể là việc Từ Thiện và Văn hoá. Từ lúc thành lập đến năm 1975 có nhiều nhiệm kỳ nhưng đa số là Cụ Nguyễn Văn Hiểu đều là hội trưởng, đặc biệt nhiệm kỳ năm 1975 cụ nguyễn Từ Thiện là hội truởng. Mỗi nhiệm kỳ bầu bằng cách dân chủ, bỏ thăm kín.

Danh Sách Ban Quản Trị năm 1957-1958

1. Hội trưởng: Nguyễn Văn Hiểu

2. Phó hội trưởng1: Đàng Văn Ngộ

3. Phó hội trưởng 2 : Văng Công Hương

4. Tổng thư ký: Trần Văn Cầm

5. Phó thư ký 1: Đặng Văn Chất

6. Phó thư ký 2 : Nguyễn Hạp

7. Thủ quỹ: Đoàn Văn Hai

8. Phó thủ quỹ: Hùynh Công Yến

9. Phó thủ quỹ: Ngô Vi Thụy

10. Cố vấn: Trần Văn Nhân

11. Kiểm soát: Tôn Thất Thiệp

Thành quả đạt được của Tổng Hội cư sĩ là kiến tạo Tổ Đình Bửu Quang, Kỳ Viên, Thích Ca Phật Đài (Vũng Tàu) và bảo tháp Miền Tây; họat động rất tích cực và thành công trong công tác Từ Thiện xã hội; xuất bản khoảng 150 đầu kinh sách của Phật giáo nguyên thủy v.v…

Tháng 12 năm 1963 (27) , Hội Phật Giáo Nguyên Thuỷ Việt Nam là một trong 11 giáo phái để thành lập Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất. Hội Phật giáo Nguyên thuỷ tham dự Đại hội:

Đại biểu chính thức:

a) Cấp trung ương:

1. Đạo hữu Nguyễn Văn Hiểu (trưởng đoàn)

2. Đạo hữu Trần Văn Nhân

3. Đạo hữu Đặng Văn Ngô

4. Đạo hữu Nguyễn Từ Thiện

5. Đạo hữu Huỳnh Công Yến

6. Đạo hữu Nguyễn văn Thành

7. Đạo hữu Hồ Đắc Thăng



b) Cấp tỉnh:



1. Chợ Lớn: Đạo hữu Đặng Minh Ruẩn

2. Long An: Đạo hữu Dương huý Thể

3. Gia Định: Đạo hữu Mai Văn Vân

4. Gia Định: Đạo hữu Ngô Vị Thuỷ

5.Thủ Đức: Đạo hữu Nguyễn Văn Thành

6. Tây Ninh: Đạo hữu La Phu

7. Vĩnh Bình: Đạo hữu Lại Văn huyên

8. Phước Tuy:Đạo hữu Lê Quang Vinh

9. Định Tường: Đạo hữu Trần Tắc

10. Vĩnh Long: Đạo hữu Phạm Kim Khánh

11. Bình Định: Đạo hữu Phạm Văn Ngàn

12. Thừa Thiên: Đạo hữu Nguyễn văn Đồng

13.Đà Nẵng: Đạo hữu Trương phú Hơn



Trong Đại hội, đạo hữu Hồ Đắc Thăng suy tôn giữ chức vụ tổng vụ pháp sự, đặc trách Xã Hội Vụ.

Đến năm 1981, Hội Phật Giáo Nguyên Thuỷ Việt Nam yếu dần và hoạt động rờ rạt, vì thế cho nên không có tham gia trong Hội nghị đại biểu thống nhất phật giáo Việt nam. Hiện nay Hội Phật Giáo Nguyên Thuỷ Việt Nam tại Pháp quốc vẫn còn hoạt động do đạo hữu bác sĩ Nguyễn Tối Thiện.

[TCTV]

Giáo hội Tăng Già Nguyên Thuỷ Việt Nam

Giáo Hội Tăng Già Nguyên Thuỷ Việt Nam thành lập 1957 và hoạt động đến ngày 7 tháng 11 năm 1981, tổng cộng có 9 nhiệm kỳ Tăng thống. Hoà Thượng Hộ Tông, Bửu Chơn, Giới Nghiêm, Ẩn Lâm luân phiên đắc cử trong 9 nhiệm kỳ đó. Hoà Thượng Thiện Luật, Hoà Thượng Bửu Chơn, Tối Thắng, Hộ Tông, Siêu Việt luân phiên đắc cử trong 9 nhiệm kỳ với chức vụ phó Tăng Thống. Đặc biệt trong 9 nhiệm kỳ đó, TT. Kim Quang, Pháp Tri, Pháp Siêu, Thiện Căn, Thiện Dũng, Giác Minh, Thiện Tâm và Viên Minh đắc cử tổng thư ký GHTGNTVN.

Năm 1963, Giáo Hội Tăng gìa Nguyên Thuỷ Việt Nam là một trong 11 tổ chức Phật giáo để thống nhất và thành lập Giáo Hội Phật Giáo Việt nam Thống Nhất. Thành phần nhân sự của Giáo Hội Tăng già Nguyên Thuỷ tham gia trong phái đoàn tham dự Đại Hội:

Đại biểu chính thức:

a) Cấp Trung ương:

1. Đại Đức Giới Nghiêm (trưởng đoàn)

2. Hoà Thượng Tối Thắng

3. Đại Đức Ẩm Lâm

4. Đại Đức Pháp Tri

5. Đại Đức Tịnh Sự

6. Đại Đức Dũng Chí

7. Đại Đức Tốc Chí



b) Cấp tỉnh:



1. Bình Định: Đại Đức Bửu Phương

2. Gia Định: Đại Đức Hộ Giác

3. Thừa Thiên: Đại Đức Pháp Quang

4. Chợ Lớn:Đại Đức Giác Quang

5. Tây Ninh: Đại Đức Pháp Chơn

6. Vĩnh Bình: Đại Đức Pháp Tôn

7. Đà Nẵng: Đại Đức Giới Hỷ

8. Long An: Đại Đức Pháp Tịnh

9. Biên Hoà: Đại Đức Giới Hỷ

10. Vũng Tàu: Đại Đức Pháp Lạc

11. Định Tường: Đại Đức Tịnh Tuệ

12. Gia Định: Đại Đức Pháp Siêu

13. Vĩnh Long: Đại Đức Kim Minh



Trong Đại Hội, Đại Đức Pháp Tri đại diện phái đoàn pháp biểu tham luận.



Cuối cùng đại hội suy tôn Đại Đức Pháp Tri phó viện trưởng Viện Hoá Đạo; Đại Đức Hộ Giác tổng uỷ viên Pháp sư và tổng uỷ viên tài chánh-kiến thiết.

Sở dĩ được 9 nhiệm kỳ như vậy là vì năm 1969 Hoà Thuợng Giới Nghiêm tuyên bố rút Giáo Hội Tăng Già Nguyên Thuỷ Việt Nam (GHTGNTVN) ra khỏi Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam Thống Nhất (GHPGVNTT) để trở về cương vị cũ tu hành. Chỉ có TT. Pháp Tri và TT. Hộ Giác vẫn còn tham gia hoạt động với GHPGVNTT. Sau khi rút ra khỏi giáo hội thống nhất, Giáo Hội Nam tông sinh hoạt bình lặng trong khuôn khổ giới luật của mình cho đến năm 1981 để rồi gia nhập Giáo hội Phật giáo Việt Nam và hiện hữu cho đến ngày hôm nay.

Năm 1981, Hoà Thượng Giới Nghiêm phó ban trong Ban Vận Động thành lập Giáo Hội Phật Giáo Việt Nam. Phái đoàn đại diện Giáo hội Tăng già Nguyên Thuỷ Việt Nam tham dự hội nghị thống nhất Phật giáo Việt Nam (28):

1. Thượng toạ Siêu Việt (trưởng đoàn)

2. Pháp Lạc (Phó đoàn)

3. Thượng Toạ Thiện Tâm (thư ký)

4. Đại Đức Kiểm Tâm

5. Đại Đức Viên Minh

6. Đại Đức Hộ Chánh

7. Đại Đức Ẩn Minh



Trong đại hội, Thượng toạ Thiện Tâm đại diện Giáo Hội Tăng Già Nguyên Thuỷ phát biểu tham luận trong hội nghị, có đoạn: “ Hôm nay trong không khí vô cùng hân hoan của ngày vui thống nhất đoàn tựu đại gia đình phật giáo trong cả nước, chúng tôi mong rằng toàn thể phật giáo đồ chúng ta nguyện một lòng chung lưng đấu cật với nhau để tạo thành một sức mạnh chung cùng nhau đóng góp tích cực vào sự nghiệp xây dựng đạo pháp và dân tộc như truyền thống muôn đời cuả các bậc tiền nhân chư tổ.

Từ năm 1981 đến nay có các vị đại diện phật giáo Nam tông tham gia các chức vụ trong Hội Đồng Chứng, Hội Đồng Sự và các Ban Ngành viện trực thuộc TW. GHPGVN trong những nhiệm kỳ:

Nhiệm kỳ I (1981-1987 )

Thường trực HĐCM:

- HT. Ẩn Lâm : phó pháp chủ (Tp.HCM)

Hội đồng Chứng minh:

-HT. Ẩn Lâm (Tp.HCM)

- HT. Giới Nghiêm (Tp.HCM)

Thường trực HĐTS:

- HT. Giới Ngjhiêm: phó chủ tịch

Hội đồng trị sự:

- HT. Giới Nghiêm (Tp.HCM)

- TT. Siêu Việt (Tp.HCM)

- Thượng tọa Thiện Tâm

Nhiệm kỳ II : (1987-1992 )

Thường trực HĐTS:

- Hòa Thượng Siêu Việt : phó chủ tịch(Tp.HCM)

Hội Đồng Trị Sự:

- Hòa Thượng Siêu Việt (Tp.HCM)

Nhiệm kỳ III: (1992- 1997)

Thường trực HĐTS:

- Hòa Thượng Siêu Việt : phó chủ tịch (Tp.HCM)

Hội Đồng Trị Sự:

- Hòa Thượng Siêu Việt (Tp.HCM)

Nhiệm kỳ IV: (1997- 2002)

Hội đồng Chứng minh:

- HT. Kim Minh (Bà Rịa- Vũng Tàu)

- HT. Hộ Nhẫn (Huế)

- HT. Pháp Lạc (Tiền Giang)

Thường trực HĐTS:

- HT. Hộ Nhẫn: phó chủ tịch (Tp. Huế)

Hội Đồng Trị Sự:

- HT. Hộ Nhẫn

- Thượng tọa Thiện tâm

Nhiệm kỳ V (2002- 2007):

Thường trực HĐCM:

- HT. Kim Minh: Phó Pháp chủ

Hội Đồng Chứng Minh:

- HT. Kim Minh

Thường trực Hội Đồng Trị Sự:

- Thượng tọa Thiện Tâm: ủy viên thường trực HĐTS

Hội Đồng trị sự:

- Hòa Thượng Vô Hại

- Thượng tọa Thiện Tâm

Các Ban Ngành viện:

Ban Hoằng Pháp:

1. Thượng Toạ Thiện Tâm: Phó ban

2. Đại Đức Bửu Chánh: Uỷ viên

3. Đại Đức Thiện Minh: Uỷ viên

Ban Từ Thiện:

1. Đại Đức Thiện Minh: phó ban

2. Đại Đức Thiện Pháp: uỷ viên



Ban Văn Hoá:

1. Đại Đức Tăng Định: uỷ viên

2. Đại Đức Bửu Chánh: uỷ viên

Ban Phật Giáo quốc tế:

1. Thượng Toạ Thiện Tâm: uỷ viên

2. Đại Đức Bửu Chánh: uỷ viên

3. Đại Đức Tăng Định: uỷ viên



Ban Nghi Lễ:

1. Thượng Toạ Thiện Tâm: Phó ban

2. Đại Đức Tăng Định: uỷ viên

3. Đại Đức Pháp Chất: uỷ viên



Viện nghiên cứu Phật Giáo Việt Nam:



1. Thượng toạ Viên Minh: uỷ viên kiêm phó ban Thiền Học

2. Thượng toạ Thiện Tâm: uỷ viên kiêm phó ban Phật học chuyên môn

3. Đại Đức Bửu Chánh: uỷ viên kiêm phó ban kinh tế

4. Đại Đức Bửu Hiền: uỷ viên kiêm phó văn phòng

5. Đại Đức Thiện Minh: uỷ viên kiêm phó thư ký ban dịch thuật



Ban Kinh Tế tài chánh:



1. Đại Đức Thiện Hạnh: uỷ viên



Ban hướng dẫn Nam Nữ Phật tử:



1. Thượng toạ Hộ Chánh: uỷ viên

2. Đại Đức Tăng Định: uỷ viên